ค้นหา
ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1127 วรรคแรก “ให้บริษัททำใบหุ้นคือใบสำคัญสำหรับหุ้นใบหนึ่ง หรือหลายใบมอบให้เป็นคู่มือแก่ผู้ถือหุ้นทุกๆ คน” ใบหุ้นนี้ถือว่ามีความสำคัญสำหรับผู้ถือหุ้นมาก เพราะมีค่ามากเหมือนเป็นหลักทรัพย์ของผู้ถือหุ้น ใช้เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกันในการทำนิติกรรมต่างๆ ได้ เวลาจะโอนหุ้น ขายหุ้น หรือยกให้ใครก็ต้องมีใบหุ้นนี้เป็นหลักฐานยืนยันกับบุคคลอื่นได้ ผู้ถือหุ้นจึงมีสิทธิที่จะได้รับใบหุ้นจากบริษัท
ผู้ถือหุ้น จะขอเปลี่ยนใบหุ้นจากหุ้นชนิดระบุชื่อเป็นใบหุ้นชนิดออกให้แก่ผู้ถือ หรือเปลี่ยนใบหุ้นชนิดออกให้แก่ผู้ถือ เป็นหุ้นชนิดระบุชื่อได้ตามมาตรา 1134, 1136
หุ้นชนิดออกให้แก่ผู้ถือย่อมโอนกันได้ โดยไม่ต้องได้รับความยินยอมจากบริษัท เว้นแต่หุ้นชนิดระบุชื่อจะโอนกันได้ ต้องมีข้อบังคับของบริษัทจำกัดสิทธิในการโอนได้ตามมาตรา 1129 วรรคแรก
เมื่อบริษัทดำเนินกิจการมีกำไร และที่ประชุมใหญ่อนุมัติให้จ่ายเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้นได้ เมื่อสิ้นรอบปีบัญชี ผู้ถือหุ้นก็มีสิทธิที่จะได้รับเงินปันผลนั้นได้ตามข้อบังคับและชนิดของหุ้นตามมาตรา 1200, 1201
กรณีนี้เป็นการควบคุมการงานของบริษัท โดยที่ประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้น ดังนั้นการที่ผู้ถือหุ้นจะใช้สิทธินี้ได้อย่างสมบูรณ์ และมีประสิทธิภาพ ผู้ถือหุ้นจะต้องทราบข้อมูลเกี่ยวกับการดำเนินงานของบริษัท โดยการตรวจดูรายงานการประชุมกรรมการ และรายงานการประชุมผู้ถือหุ้นทุกครั้งก่อน เพื่อนำมาสอบถามกรรมการในที่ประชุมใหญ่ของบริษัทในคราวต่อไป จะได้ตัดสินใจได้อย่างเหมาะสมว่าสมควรจะลงคะแนนเสียงในทางใด ตามมาตรา 1207
กรณีที่การประชุมใหญ่นั้นได้นัดเรียก หรือได้ประชุมกัน หรือได้ลงมติฝ่าฝืนบทบัญญัติของกฎหมาย หรือฝ่าฝืนข้อบังคับของบริษัท ซึ่งถือว่าที่ประชุมใหญ่นั้นได้ลงมติโดยผิดระเบียบ ผู้ถือหุ้นร้องขอให้ศาลเพิกถอนมตินั้นได้ โดยร้องขอภายในกำหนดเดือนหนึ่งนับแต่วันที่ลงมตินั้น ตามมาตรา 1195
เมื่อกรรมการของบริษัทปฏิบัติงานของบริษัทให้เกิดความเสียหายแก่บริษัท แต่บริษัทมิได้ดำเนินการฟ้องกรรมการนั้น ถ้ากรรมการทำให้ผู้ถือหุ้นได้รับความเสียหายเป็นส่วนตัวด้วยแล้ว ผู้ถือหุ้นก็อาจฟ้องกรรมการนั้น ในนามตนเองได้ ตามมาตรา 1169
การที่หุ้นสามารถจำหน่ายจ่ายโอนได้ ซึ่งถือว่าเป็นทรัพย์สินอย่างหนึ่ง จึงสามารถโอนกันได้โดยไม่ต้องได้รับความยินยอมจากบริษัทก่อน เว้นแต่จะเป็นหุ้นระบุชื่อซึ่งมีข้อบังคับของบริษัทกำหนดไว้ให้โอนได้ ตามมาตรา 1129
การออกหุ้นใหม่ขายให้กับบุคคลภายนอก อาจกระทบกระเทือนถึงสัดส่วนความเป็นเจ้าของของบริษัทของผู้ถือหุ้นเดิม กฎหมายจึงบัญญัติให้บริษัทขายหุ้นออกใหม่แก่ผู้ถือหุ้นเดิมก่อน ตามสัดส่วนของหุ้นเดิมที่ถืออยู่ตามมาตรา 1222
เมื่อบริษัทดำเนินงานแล้วขาดทุนจนต้องเลิกกิจการ และได้มีการชำระบัญชีใช้หนี้แก่เจ้าหนี้ของบริษัท และหักค่าใช้จ่ายต่างๆ แล้ว หากมีเงินเหลือต้องนำมาแบ่งคืนแก่ผู้ถือหุ้นตามสัดส่วนต่อไป ตามมาตรา 1269
เช่น สิทธิที่จะเป็นผู้สอบบัญชี สิทธิที่จะตรวจทะเบียนผู้ถือหุ้น สิทธิในการเรียกให้บริษัทส่งสำเนาทะเบียนหุ้น สิทธิในการเรียกประชุมผู้ถือหุ้นเอง สิทธิมอบฉันทะให้ผู้อื่นเข้าประชุมแทน สิทธิในการฟ้องให้เลิกบริษัท และสิทธิในการร้องต่อศาล เพื่อสั่งให้บริษัทฟื้นคืนสู่ทะเบียน
